“Amerika’nın Sesi” radyosunu dinleyip turistlere bedava rehberlik yaparak İngilizcesini ilerletti. Üniversite giriş sınavlarını 3. denemesinde kazanıp İngilizce öğretmenliği okudu. Mezun olunca ayda 15 $’a İngilizce öğretmenliği yapmaya başladı. Kendi tercümanlık şirketini kurdu. 1995 yılında bir Çinli şirketin tercümanlığını yapmak üzere gittiği ABD’de gördüğü internet hayatını değiştirdi. O dönemde henüz çok basit amaçlara hizmet eden internette Çin’le ilgili bir şey göremeyince kendisi bir şeyler yapmak istedi. Tek tek yurtdışında müşteri arayan Çinli şirketleri bulup iletişim bilgilerini topladı ve listeyi ABD’de internet hizmet sağlayıcısı tanıdıklarına gönderip China Pages ismiyle internete koydurttu. Şirkete 185 bin $ aktarıp büyüteceği sözüne güvenerek aynı kulvarda yarıştığı Telecom’la ortaklık yaptı ama kısa sürede şirketin kontrolünü kaybedip ayrıldı.
Jack Ma China Pages’i kaybetti ama internet üzerinden Çinli şirketleri dünyaya açmaya rüyasından vazgeçmedi. Birkaç yıl dış ticaret bakanlığında çalıştıktan sonra 1999 yılında yakın arkadaşları ve eski öğrencilerinden oluşan 17 kişiden toparladığı 60 bin $’la Çinli şirketlere internetten ürünlerini dünyaya satmalarını sağlayacak bir İngilizce alışveriş portalını kurdu. Portalın ismini hikâyesi ve filmi ile dünyada yaygın bilinen Ali Baba ve Kırk Haramiler’den seçti. (Resim) 2000’li yılların parlayan yıldızı Çin ekonomisi ile birlikte Alibaba da hızla büyüdü. Kurulduktan kısa bir süre sonra Goldman Sachs 5 milyon $, Japon Softbank 20 milyon $ ve 2005 yılında da Yahoo 1 milyar $ ile Alibaba’nın hissedarları oldu.
Bugün Alibaba Grubu 10 kadar irili ufaklı şirketten oluşuyor. Ama yıllık gelirinin hemen hepsi 3 tanesinden geliyor. Bunlardan Alibaba.com işyerinden işyerine, Taobao.com tüketiciden tüketiciye ve Tmall.com işyerinden tüketiciye amaca göre İngilizce ve/veya Çince satış yapılmasına imkân tanıyor. Alipay isimli bir başka şirketle de birçok kredi kartı ve para transfer sistemi kullanılarak ama en önemlisi satın alınan ürünler ele geçtiğinde ödeme yapılması şartı ile ödeme yapılabiliyor. Diğer bir deyişle, Alibaba grubu ABD’de Amazon, eBay ve PayPal ne yapıyorsa onu Çin’de yapıyor. Jack Ma ticaretin her yönünü kontrol ettiği bu ekosistemi çok önemsiyor. 2013 yılında bu ve diğer platformlardan 7 milyon işyerinin sattığı 800 milyon üründen elde ettiği satış geliri 250 milyar $. Bunun % 87’si Çin’de yapılan yerel ticaretten, % 9’u ise uluslararası ticaretten elde ediliyor. Alibaba bu kanallardan ağırlıklı reklam yoluyla para kazanıyor. Şirketlerin sitelerde ön plana çıkmalarını sağlayarak artan satışlarından pay alıyor. Yıllık 8 milyar $’lık gelirin 3,5 milyar $’ı net kâr olarak cebine kalıyor.
İşte bu şirket geçtiğimiz hafta halka arz edildi ve (ek satışla birlikte) dünyada bugüne kadar yapılan en büyük halka arz oldu. Hong Kong şirketin karmaşık yapısını beğenmeyince halka arz New York’ta yapıldı. Halka arzda şirketin % 13’ü satıldı (talep çok diye % 1,9 daha satılacak). 60-66 $ arası belirlenen halka arz fiyatı talep patlayınca 68 $’a çıkarıldı. Buna göre şirket toplam 21.8 milyar $’lık (ek satış dahil 25 milyar $’lık) bir hisse satışı yapmış olurken şirketin piyasa değeri 168 milyar $ oldu. Şirketin % 34’üne sahip Softbank hiç satış yapmadı. % 22’sine sahip Yahoo bunun dörtte birini, % 9’una sahip olan Jack Ma % 2,4’ünü satarak sırasıyla 8,3 milyar $ ve 3,2 milyar $ geliri ceplerine koydular.
“BABA” adıyla kote edilen hisse senedi ilk gün büyük bir işlem hacmi sonrasında 93,89 $’dan kapattı. Yani 68 $’dan alıp ilk gün bu fiyattan satabilenler bir günde % 38 kazanmış oldular. Bu fiyattan şirketin piyasa değeri de 231 milyar $’a çıktı. Bu durumda Alibaba Group, Amazon, e-bay (ve sahibi olduğu PayPal) şirketlerinin 218 milyar $ olan toplam piyasa değerinin üzerine çıkmış oldu. (Grafik)
Bundan sonra?
Alibaba’nın sadece kâr marjı değil, büyümesi de gayet iyi. İşlem sayısı ve gelirleri yıllık % 50 hızda artıyor. Çin ekonomisi hızlı büyümeye devam ettiği sürece Alibaba da bundan faydalanacak çünkü Çin’deki on-line alışverişin % 80’ini gerçekleştiren Alibaba aslında teknolojiden önce Çin’e yatırım demek. 2008 yılında 300 milyon internet kullanıcısı olan 1,4 milyar nüfuslu Çin’de bugün 650 milyona yakın kullanıcı var ve 2015’te bu sayının 850 milyona ulaşması bekleniyor. Bu potansiyele karşı çıkmak mümkün değil ama belki rekabet işini zorlaştırabilir. Alibaba, Amazon gibi kendi malını kendi kontrol ettiği dağıtım üzerinden satmıyor. İleride dağıtım kanalını kontrol eden rekabete karşı zorlanabilir. 1 yıl içinde Alibaba’nın platformlarında payı % 12’den % 30’a çıkan mobil alışveriş Alibaba için çok değerli. Ve burada da çok güçlü bir rekabet var. Çin’in internet arama motoru Baido’nun O2O’su, Tencent’in Amazon modeliyle çalışan JD’si ve WeChat isimli şirketler bu alanı sahiplenmeye çalışıyorlar. Ama sonuçta Jack Ma da boş durmayacak. Çoktan bu alanda iki şirketi satın aldı bile.
Alıntı:
http://www.zaman.com.tr/ekonomi/bir-babanin-hikayesi_2246264.html
